Podwójne Ekrany Radeon
Wstęp
Konfiguracja karty graficznej ATI w Linuxie zawsze doprowadzała mnie do szału. Byłem tak zirytowany faktem, że przy wykorzystaniu sterownika własnościowego nie mogłem uzyskać jednocześnie akceleracji w grach i na pulpicie 3D, że pozbyłem się karty graficznej ATI z głównego komputera i kupiłem sobie lśniącą kartę NVidia, która oczywiście działała w tym zakresie bez zarzutu. Niestety pozbycie się karty graficznej ATI z mojego notebooka nie mogło być brane pod uwagę, musiałem znaleźć inne rozwiązanie problemu. Przez dłuższy czas używał notebooka z własnościowym sterownikiem fglrx, który wraz z serwerem XGL zapewniał mi funkcjonowanie desktopu 3D. Musiałem pogodzić się z faktem, że nie będę mógł na nim pograć. Przez dłuższy czas ignorowałem także wiele związanym z funkcjonowaniem sterownika fglrx komunikatów kernela. Tak naprawdę ten sterownik nigdy nie działał zbyt stabilnie, a w końcu jako, że mam starą kartę Radeon 9600, okazało się, że nowsze wersje sterownika ATI catalyst dla Linuxa mają usunięte wsparcie dla mojej karty graficznej. Musiałem więc podjąć decyzję co jest dla mnie ważniejsze, czy posiadanie własnościowego sterownika ATI ze starym kernelem, czy też możliwość aktualizowanie kernela i rezygnacja z tego nie trzymającego się kupy sterownika. Zdecydowania wolę mięć możliwość aktualizowania kernela. I to była bardzo dobra decyzja bo okazało się, że otwarty sterownik Radeon oferuje funkcje, z których nie mogłem skorzystać z własnościowym sterownikiem. Dodatkowo istotne jest, że ten sterownik wspiera specyfikację RandR 1.2, daje mi to więc możliwość efektywnego wykorzystania konfiguracji podwójnych lub nawet potrójnych ekranów. Stanowi to dodatkowy dowód, że rozwijanie oprogramowania opartego na otwartych źródłach jest najlepszą metodą na rozwiązywanie typowych problemów ze sterownikami. Postaram się podzielić moją konfiguracją mając nadzieję, że pomoże ona komuś jeszcze.
Muszę dodać, że nie mam pojęcia jaką jakość prezentują dzisiejsze sterowniki własnościowe ATI dla Linuxa. Możliwe, że AMD po przejęciu ATI naprawiło bardzo wiele rzeczy. Ale jako, że miałem bardzo złe doświadczenia ze wsparciem dla Linuxa ze strony ATI, minie sporo czasu zanim ktokolwiek przekona mnie abym kupił, jakikolwiek produkt sygnowany znakiem ATI.
Jak napisałem powyżej mam starą kartę ATI Mobility Radeon 9600 w swoim notebooku, jako że używam Gentoo Linuxa z pełną optymalizacją sprzętową mogę efektywnie wykorzystać nawet bardzo stary sprzęt. Moja konfiguracja wspiera pulpit 3D, konfigurację dwóch ekranów a także akcelerację grafiki dla starszych gier przy użyciu wolnego i opartego na otwartych źródłach sterownika Radeon. Pamiętaj jeśli stosujesz moje rozwiązanie robisz to na własną odpowiedzialność. Rozpocznę opis od konfiguracji kernela.
Konfiguracja kernela
Aby używać akceleracji zarówno dla pulpitu 3D jak i gier będziesz musiał się upewnić, że posiadasz wsparcie dla DRM Radeon wkompilowane do kernela. Nie polecam kompilacji DRM Radeon jako modułu, osobiście doświadczyłem twardych zawieszeń systemu, kiedy próbowałem ładować DRM Radeon jako moduł. Możesz sprawić konfigurację swojego kernela pod tym kątem wydając następujące komendy w terminalu (zakładam, że posiadasz źródła kernela w /usr/src/linux):
cd /usr/src/linux cat .config | grep DRM_RADEON
Jeśli widzisz:
CONFIG_DRM_RADEON=yto możesz przejśc do instalacji sterownika opensource Radeon. Jeśli natomiast widzisz:
CONFIG_DRM_RADEON=nlub
# CONFIG_DRM_RADEON is not setto muszisz zaznaczyć tę opcję w swom kernelu. Możesz tego dokonać wykonując:
cd /usr/src/linux make menuconfig
Następnie przejdź do Device Drivers --> Graphics Support --> Direct Rendering Manager (XFree86 4.1.0 and higher DRI support), zaznacz ostatnią wymienioną opcję, jeśli nie jest już zaznaczona a nstępnie wejdź do niej i zaznacz ATI Radeon. Zapisz zmiany i wyjdź z menuconfig. Teraz musisz przekompilować i zainstalować nowy kernel. Jeśli nie wiesz jak to zrobić zajrzyj do dokumentacji twojej dystrybucji. Ja zwykle robię to w ten sposób w Gentoo Linuxie:
cd /usr/src/linux make && make modules_install install
Teraz powinieneś mieć wsparcie dla DRM Radeon bezpośrednio w kernelu. Możesz zrestartować komputer używając nowego kernela.
Instalacja otwartego sterownika Radeon
Instalacja opartego na otwartych źródłach sterownika może się różnić w zależności od dystrybucji systemu. Możliwe, że instalacja serwera X dla twojej dystrybucji posiada ten sterownik i nie musisz robić nic więcej. Jeśli masz wątpliwości zajrzyj do dokumentacji twojej dystrybucji. Poniżej opisane kroki będą działać w Gentoo Linuxie i oprarych na nim dystrybucjach. Najpierw musimy się upewnić, że mamy właściwą konfigurację kart graficznych w naszym pliku make.conf. Możemy to sprawdzić wykonując następujące polecenie w terminalu:
cat /etc/make.conf | grep VIDEO_CARDS VIDEO_CARDS="radeon vesa v4l"
Jak widzisz posiadam obsługę karty radeon. Jeśli otrzymałeś inny wynik, wyedytuj plik /etc/make.conf i dodaj ciąg radeon do zmiennej VIDEO_CARDS. Kolejna rzecz to upewnienie się, że wszystkie pakiety, które wykorzystują to ustawienie zostaną przekompilowane. Możesz sprawdzić, które pakiety korzystają z tego ustawienia wykorzystując narzędzie equery z pakietu gentoolkit w ten sposób:
equery hasuse video_cards_radeon [ Searching for USE flag video_cards_radeon in all categories among: ] * installed packages [I--] [ ~] x11-base/xorg-drivers-1.8 (0) [I--] [ ~] x11-libs/libdrm-2.4.20-r1 (0) [I--] [ ~] sys-power/pm-utils-1.3.0-r3 (0) [I--] [ ~] media-libs/mesa-7.8.1 (0) [I--] [ ~] dev-libs/DirectFB-1.4.3 (0)
Jak widzisz na liście pakieŧów znajduje się pakiet xorg-drivers. Ten pakiet zainstaluje otwarty sterownik Radeon jako zależność. Upewnij się, że przekompilowałeś wszystkie te pakiety, zanim przystąpisz do dalszych kroków konfiguracji. Jeśli chcesz w 100% upewnić się, że posiadasz otwarty sterownik Radeon w swoim systemie, możesz dodatkowo wykonać następujące polecenie:
emerge -pv x11-drivers/xf86-video-ati [ebuild R ] x11-drivers/xf86-video-ati-6.12.6
Ostatnią rzeczą jaką musisz wykonać na tym etapie jest sprawdzenie, że twój system używa akceleracji opengl serwera Xorg. To jest szczególnie ważne, jeśli zmieniasz sterownik własnościowy na steronik otwarty. Możesz dokonać tego wykonując następujące polecenie w terminalu:
eselect opengl set xorg-x11 Switching to xorg-x11 OpenGL interface... done
Konfiguracja serwera Xorg
Tutaj znajdziesz kompletny plik Xorg.conf, który zapewnia konfigurację dwóch ekranów używając specyfikacji RandR 1.2 i akcelerację 3D dla otwartego sterownika Radeon.
Teraz postaram się wyjaśnić tę konfigurację. Skupię się na ustawieniach najważniejszych dla konfiguracji dwóch ekranu i akceleracji 3D.
Pierwszą rzeczą jaką zobaczysz jest sekcja ServerLayout. Ta sekcja wykorzystuje konfiguracje zdefiniowane poniżej w moim pliku konfiguracyjnym xorg.conf. Ważną rzeczą jest Option "AIGLX" "on", ta opcja pozwala mi korzystać z pulpitu 3D.
Drugą sekcją w moim pliku konfiguracyjnym jest sekcja Files. W tej sekcji wskazuje ścieżki do katalogów z czcionkami i katalog z modułami serwera X.
W sekcji Module możesz zobaczyć moduły serwera X, które są ładowane podczas jego startu. Moduły glx i dri są ważne dla akceleracji 3D.
Kolejną sekcją jest sekcja InputDevice. Tutaj możesz zobaczyć, że używam sterownika evdev dla mojej myszy i klawiatury a także, że wskazałem asus_laptop jako model mojej klawiatury. Pozwala mi to wykorzystać w systemie niektóre z przycisków multimedialnych mojego notebooka. Kolejną ważną rzeczą jest opcja: Option "SHMConfig" "on" w konfiguracji touchpada Synaptics. Ta opcja pozwala mi włączać i wyłączać obsługę touchpada w trakcie pracy systemu.
Kolejne sekcje są bardzo istotne, jako że definiują one ustawienia monitorów. Pierwszą rzeczą jaką możesz tutaj zobaczyć jest konfiguracja modów dla mojego telewizora Sony Bravia. Wpisałem je ponieważ czasami wykorzystuję mój telewizor jako drugi ekran. W moich definicjach monitorów kluczową rzeczą są opcje PrefferedMode, które określają domyślną rozdzielczość każdego z ekranów. Najczęściej wykorzystuję notebooka podłączonego do projektora a większość projektorów do, których go podłączam, używa natywnej rozdzielczości 1024x768, właśnie dla tego wybrałem tę rozdzielczość jako PreferredMode dla definicji monitora Generinc. Jak możesz zobaczyć pozycjonowanie ekranów względem siebie jest określone w sekcji definicji monitora. Domyślnie mój monitor Generic będzie umiejscowiony po prawej mojego monitora domyślnego. Tak samo postąpiłem z konfiguracją monitora dla telewizora Sony Bravia. W ten sposób definiuje się pozycjonowanie ekranów dla specyfikacji RandR 1.2. Dodatkowo możesz zobaczyć tutaj definicję monitora dla wyjścia S-Video karty graficznej mojego notebooka. Jeśli wykorzystam to wyjście będę miał ekran TV po lewej stronie z natywną rozdzielczością 800x600.
Teraz najważniejsza rzecz w moim pliku konfiguracyjnym czyli definicja sekcji Device, która wykorzysta otwarty sterownik Radeon. Pierwszą ważną rzeczą tutaj jest opcja: Option "NoAccel" "False", dzięki temu będę miał akcelerację 3D ze sterownika graficznego. Moja stara karta posiada złącze AGP 4x właśnie dla tego dodałem opcję: Option"BusType""AGP" i opcję: Option "AGPMode" "4" do mojej konfiguracji. Moja karta graficzna posiada 64MB dedykowanej pamięci video, ustawiłem to dodając opcję: Option "GARTSize" "64". Kolejnymi ważnymi opcjami dla akceleracją są opcje: Option "RenderAccel" "True" i Option "DRI" "True". Możesz poeksperymentować z ustawieniem Option "AccelMethod". Wartość "XAA" jest uznawana za bardziej stabilną niż "EXA" właśnie dla tego wykorzystuję tą pierwszą. Opcje Driver "radeon" i BusID "PCI:1:0:0" są kluczowe dla sterownika otwartego Radeon. Ostatnie opcje to definicję monitorów zgodna ze specyfikacją RandR 1.2 i specyfikacją sterownika Radeon. LVDS to wbudowany ekran laptopa, VGA-0 to dodatkowe złącze VGA a S-video to wyjście telewizyjne S-video. Jak widzisz mogę zmieniać definicję dla VGA-0 z definicji monitora Generic na monitor Sony Bravia TV poprzez odkomentowywanie i zakomentowywanie odpowiednich linii w pliku konfiguracyjnym. Możesz poeksperymentować z innymi opcjami, których ja nie wykorzystuję, ale uważaj gdyż niektóre z ich są eksperymentalne i mogą zachowywać się w niesympatyczny sposób. Jako przykład mogę powiedzieć, że opcja Option "AGPFastWrite" "True" powodowała zawieszanie się mojego komputera zaraz po zalogowaniu do systemu graficznego.
Jak widzisz poniżej sekcji Device dla sterownika Radeon mam definicję sekcji Device dla sterownika Vesa. Dobrze jest mieć konfigurację zapasową na wypadek problemów.
Ostatnimi ważnymi sekcjami są sekcje Screen w dolnej części mojego pliku konfiguracyjnego. Jak widzisz nie definiuję modów w sekcji Screen dla sterownika otwartego Radoen zamiast nich ustawiam rozmiar ekranu wirtualnego na 2960x1050. Należy zdefiniować rozmiar ekranu wirtualnego tak aby był wystarczająco duży aby pomieścić wszystkie powyższe definicję monitorów. Zdefiniowanie rozmiaru większego niż 2048x2048 nie jest zalecane, jako że może się zakończyć niemożliwością wykorzystania akceleracji 3D. Jak widzisz ustawienia sekcji Screen dla sterownika Vesa są standardowe.
Jeśli zamierzasz używać pulpit 3D nie możesz wyłączyć opcji: Option "Composite".
Dodatkowo polecam instalację narzędzia z graficznym interfejsem użytkownika driconf. To narzędzie pozwoli ci skonfigurować akcelerację 3D w bardziej zaawansowany sposób. W Gentoo Linuxie możesz zainstalować to narzędzie wydając następujące polecenie w terminalu:
emerge -av driconfDowód, że to działa
Źródła
- ThinkWiki RandR 1.2 HowTo
- man radeon
- man xorg.conf
- man Xorg
- man xrandr
Jeśli znalazłeś jakieś błędy w powyższej informacji lub po prostu chcesz wypowiedzieć swoje zdanie na jej temat, będę wdzięczny za pozostawienie komentarza.
Wszystkie komentarze będą pokazywać się na stronie po tym jak zostaną zatwierdzone. Przepraszam za to ale chcę mieć pewność, że moja strona będzie wolna od obraźliwych lub wulgarnych treści. Nie mam nic przeciwko krytyce ale zrób to właściwie dobierając słowa.
Trwa przetwarzanie komentarza.